O wyprawie
- Wycieczki pośród dziewiczej przyrody wysp Pacyfiku
- Egzotyczna kultura i kuchnia
- Liczne możliwości nurkowania - na "Tęczowej Rafie", z wielorybami, żółwiami
- Przeloty niewielkimi awionetkami
- Rejsy na pacyficzne archipelagi
- Przekroczenie geograficznej linii zmiany daty
- Wypoczynek na rajskich plażach pacyficznych wysepek
Pacyfik to największy, najgłębszy i najstarszy ocean świata, jego powierzchnia zajmuje aż jedną trzecią naszej planety. Ocean Spokojny to prócz błękitu i turkusu wód również malownicze życie na 25 tysiącach wysp: prehistoryczne zabytki, egzotyczne kultury i cuda przyrody. Zapraszamy na trwającą 38 dni wyprawę do czterech krajów na Pacyfiku i poznania ich urzekającego piękna! Wyprawa składa się z trzech etapów: I: "Królestwo Tonga - dzikie serce Pacyfiku", II: "Fa'a Samoa" i III: "Bula Fidżi!"
Etap I. Królestwo Tonga - dzikie serce Pacyfiku
Archipelag Przyjaznych Wysp
Mało kto słyszał o Tondze, a któż dopiero tam był? Koralowe atole, turkusowe laguny, wyniosłe naziemne oraz podwodne wulkany, imponująca rafa koralowa, piaszczyste plaże i dziewicze lasy deszczowe, kryjące wiele endemicznych gatunków flory i fauny... Królestwo jest położone w zachodniej części Polinezji, na samym środku Pacyfiku. Dawne mapy określały archipelagi Tongi jako „Przyjazne Wyspy”. Państwo rozciąga się na powierzchni 700 tysięcy kilometrów kwadratowych, ale większość to wody terytorialne, łączny obszar 176 wysp archipelagu stanowi z tego jeden procent. Jest to państwo dalekie od stereotypowej destynacji turystycznej, nie posiada muzeów, czy imponujących rozmachem zabytków. Infrastruktura jest słabo rozwinięta, hoteliki, jeśli wogóle istnieją, posiadają tylko kilka pokoi, nie ma szerokiej palety rozrywek zaspokajających wygórowane oczekiwania. Podróżując po Tondze można za to odkryć piękno tropików oraz poznać bogactwo tradycji kulturowej i autentyczne życie codzienne jej mieszkańców.
Dziedzictwo Imperium Tongijskiego
Według tongijskiej mitologii archipelag wysp został wyłowiony przez przypadek z wód Pacyfiku przez polinezyjskiego boga Tangaloę. Historycy uważają, iż pierwsi ludzie zasiedlili Tongę około 3 tysięcy lat temu. W połowie X wieku powstało tu potężne królestwo, które z biegiem czasu rozszerzało swe wpływy na inne wyspy Oceanu Spokojnego. Wojenna, polityczna i kulturotwórcza rola w całym rejonie sprawiają, iż współcześni historycy nazywają Imperium Tongijskie najważniejszym ośrodkiem cywilizacji na Pacyfiku. Pierwsi Europejczycy przybyli na Tongę dopiero w XVII wieku, królestwo znalazło się na trasie wypraw Abela Tasmana i kapitana Cooka. XIX wiek przyniósł zjednoczenie wszystkich wysp Tongi pod wodzą króla Tupou I, który przyjął chrześcijaństwo. W okresie burzliwych walk Francji i Wielkiej Brytanii o wpływy na Oceanie Spokojnym, Tonga była jedynym krajem, który uniknął obcej kolonizacji i pozostał samorządną monarchią, dziś już jedyną na całym Pacyfiku.
Wielorybia przygoda!
Wyspy Tongi są zamieszkałe przez człowieka od kilku tysięcy lat, ale już miliony lat wcześniej raz do roku archipelag był widownią niezwykłych „odwiedzin”. Potężne wieloryby humbaki (Megaptera novaeangliae, zwane czasem również długopłetwcami) każdego lata i jesieni przepływają ponad 6 tysięcy kilometrów, by w ciepłych wodach otaczających Tongę wydać na świat potomstwo. Humbaki znane są z wyjątkowych pieśni, które emitują! Trwają one zazwyczaj kilkanaście minut i są słyszalne na przestrzeni dziesiątek, a bywa że nawet setek kilometrów. Te mające do czterdziestu kilku ton masy olbrzymie ssaki potrafią wyskakiwać nad wodę, czasami w całości się wynurzając. Humbaki są bardzo przyjaznymi wielorybami, organizowane są nawet bezpieczne dla uczestników wyprawy nurkowe. Są to również zwierzęta bardzo towarzyskie, kiedy tylko napotkają na łódź, często pływają u jej boku przez kilkanaście minut!
Etap II. Fa'a Samoa
Talofa Samoa!
Talofa po samoańsku oznacza "witaj". Tym słowem uśmiechnięci wyspiarze z zatkniętym za ucho kwiatem frangapani pozdrawiają przybyszów z dalekich krain. Każdy, kto przybywa na wyspy powinien przyjąć Fa'a Samoa - "Samoańską Drogę" - przesycone tradycyjną kulturą, oryginalne spojrzenie na świat. Społeczeństwo na Samoa jest bardzo konserwatywne, od wieków zorganizowane w ten sam sposób. Każda rodzina ma swojego patriarchę, zwanego matai, wioski zarządzane są przez wodzów, każdy pieczołowicie przestrzega norm zwyczajowych. Samoa leży w południowej części Pacyfiku, cały archipelag rozciąga się na długość ponad 600 kilometrów: jego zachodnia część to niepodległe państwo Samoa a wschodnia to terytorium USA. Wyspy otoczone są barierą raf koralowych, a w ich centralnej części spotkamy wyniosłe na ponad 1800 m n.p.m. wulkany. Używana na dawnych mapach nazwa Wysp Żeglarskich nawiązuje do znakomitej wśród Samoańczyków znajomości mórz.
Spotkania z fa'afafine
Jedną z ciekawostek kultury samoańskiej jest zjawisko fa'afafine. Podział wszystkich ról społecznych jest przypisany do płci, ale płci w kulturze samoańskiej są nie dwie, lecz... trzy! Prócz kobiet i mężczyzn na Samoa żyją fa'afafine - są to bilogiczni mężczyźni, którzy czują się kobietami. Fa'afafine rozpoznawani (rozpoznawane) są zazwyczaj przez rodziców we wczesnym dzieciństwie. Słyną z pracowitości i poświęcenia rodzinie, zajmują się pracami domowymi oraz opieką nad dziećmi. Osoby te w życiu codziennym mogą wiązać się zarówno z mężczyznami (ale związki te nigdy nie są traktowane jako związki homoseksualne, lecz jako relacje mężczyzny z trzecią płcią), jak i kobietami. Trzecia płeć to zjawisko całkowicie naturalne i powszechne w wielu krajach rejonu Polinezji, ale największa ilość fa'afafine mieszka właśnie na Samoa.
Samoa Amerykańskie: przekraczamy linię zmiany daty
Przymiotnik "Amerykański" przy nazwie Samoa przywołuje skojarzenia: "McDonald's, hot dog i Coca-Cola". Jakże inaczej wygląda Samoa Amerykańskie! Mimo, iż jest to pełnoprawny teren Stanów Zjednoczonych, zachowana została tu całkowita autonomia kulturowa. Do tego stopnia, iż decyzję o możliwości wjazdu na ten obszar nie podejmują amerykańscy urzędnicy konsularni lecz... lokalny, rezydujący na Samoa wódz! Podczas trwającej zaledwie 35 minut podróży z Apii do Pago Pago przekroczymy międzynarodową linię zmiany daty, dzięki czemu "zyskamy" jeden dzień (przykładowo: samolot wylatuje o 16.00 we wtorek, a ląduje o 16.35 w poniedziałek)! "Zyskany" dzień stracimy niestety przy powrocie z Samoa Amerykańskiego na Samoa. W Pago Pago podąrzymy szlakiem zabytkowej architektury kolonialnej, która przywołuje atmosferę końca XIX wieku oraz odwiedzimy miejsca związane z Sadie Thompson, nazywaną "kobietą bez wstydu, damą bez duszy". Owa, urodzona pod koniec XIX wieku bezbożnica zasłynęła jako pierwsza w światowej kinematografii gwiazda filmów porno. Jej legenda do dziś żyje w sennym portowym miasteczku Pago Pago, a historia Sadie uwieczniona została w filmie "Port Pago Pago", który przez całe dziesięciolecia był zabroniony w Stanach Zjednoczonych jako przynoszący zgorszenie.
Etap III. Bula Fidżi!
Ekosystem pierwotnych lasów deszczowych
Mieszkańcy wysp Fidżi witają przybyszów słowem bula. Bula oznacza "cześć", "pokój", ale również... "życie". Samo Fidżi wita zielenią lasów deszczowych na zagubionych pośród turkusowych wód Pacyfiku wysepkach, rajskimi plażami oraz bogactwem podwodnego świata jednej z największych na świecie raf koralowych. Położone pomiędzy Nową Zelandią i Hawajami Fidżi, jeszcze w XIX wieku określano na mapach Wyspami Kanibali. W skład archipelagu wchodzą 844 wyspy i wysepki, rozlokowane na powiechni 1,3 milona kilometrów kwadratowych. Ląd to niewiele ponad 1 procent tego obszaru. Odizolowany od najbliższego kontynentu tysiącami kilometrów wód Pacyfiku archipelag to ostoja dziewiczego ekosystemu pierwotnych lasów deszczowych oraz jednej z najwspanialszych raf koralowych. Fidżi zdumiewa przyrodników: połowa występujących tu gatunków flory i fauny to endemity. Występują tu między innymi potężne legwany wityjskie i fidżijskie – krytycznie zagrożone wyginięciem gatunki, spotykane tylko na Fidżi.
Czas Fidżi
Mieszkańcy Fidżi żyją w spokoju i harmonii z naturą, we własnym tempie, nazywanym przez nich „czasem Fidżi”. Fidżi to fascynująca mozaika kultur, którą tworzą rdzenni mieszkańcy oraz przybysze z innych wysp Pacyfiku, zwłaszcza z Rotumy, Tongi, Samoa i wysp Salomona a w późniejszych latach osadnicy z Chin, Indii i wreszcie kolonizatorzy brytyjscy. Większość rdzennych mieszkańców Fidżi to chrześcijanie, ale na każdym kroku spotkać można wpływ dawnych, animistycznych religii. Magia, rośliny i zwierzęta tabu, totemy, mity o bogach Kalou-vu oraz duchach Kalou-yalo są żywym elementem życia codziennego. W wielu domostwach na tapach - wyrobach tradycyjnego rękodzieła spotkamy przedstawienia mieszkającego w jaskinii świętego węża Degeia – według lokalnej mitologii stwórcy Fidżi, owoców oraz człowieka. Mieszkańcy wiosek w trudniejszych sytuacjach życiowych odbywają rytuały konsultacji z duchami, niezwykle popularne są również wizyty u interpretatorów snów, nazywanych dautadra.
Wizyty w tradycyjnych wioskach
Rdzenni Fidżijczycy do dziś zamieszkują w tradycyjnych wspólnotach klanowych i plemiennych, w zarządzanych przez wodzów wioskach. Szacunek wobec wodza, stosowna etykieta i specjalny protokół w relacjach z członkami wspólnoty są do dziś żywe. Przed wizytą w każdej z wiosek konieczne będzie spotkanie z jej wodzem, podczas którego grupa na czele z pilotem ubranym w tradycyjną spódnicę sulu będzie prosić o zgodę na jej zwiedzenie. Można tego dokonać poprzez ceremonię sevusevu polegającą na uroczystym ofiarowaniu prezentu (sproszkowanych ziół kavy) dla wodza i duchów opiekuńczych wioski.