O wyprawie
- Wędrówki po ostatnich dzikich wybrzeżach i klifach Sycylii
- Starożytne świątynie i urokliwe miasteczka
- Palermo: tygiel kultur
- Dzień na maleńkiej wyspie położonej na zachód od Sycylii: Levanzo
- Kulinarne smakołyki zachodniej Sycylii (nie tylko kuskus i wino Marsala)
- Wszystkie noclegi w jednym, klimatycznym, rodzinnym pensjonacie
- Obiad u sycylijskiej rodziny w dawnej posiadłości rodu Florio
- Bliskość wielu atrakcyjnych miejsc
- Kwitnące migdałowce zwiastujące początek wiosny w Dolinie Świątyń w Agrigento i relaks przy spektakularnych Schodach Turków
- Mało znany region obfitujący w zabytki wpisane na listę UNESCO: barokowe miasta Ragusa, Modica, Noto, Palazzolo Acreide, Syrakuzy, Pantalica, Dolina Świątyń w Agrigento
- Dzika przyroda nadmorskiego parku krajobrazowego Vendicari i Wybrzeża Magdaleny, krasowe wąwozy „miasta umarłych” Pantalica
- Unikalne doświadczenia: noclegi w typowej masserii i rodzinne warsztaty kulinarne zakończone kolacją oraz zwiedzanie manufaktury sycylijskiej czekolady w Modice
- Syrakuzy w wielu odsłonach: wyspa Ortigia, Park Archeologiczny, Caravaggio i egipskie papirusy
- Literackie, filmowe i… kulinarne „smaczki” dla wielbicieli komisarza Montalbano, bohatera kryminałów Andrea Camilleriego
Wycieczka na wybrzeża Sycylii
Zachodnia Sycylia
Sycylia jest największą wyspą basenu Morza Śródziemnego, położoną dokładnie na jego środku. Różni się bardzo od reszty Włoch, ponieważ historię wyspy kształtowali najeźdźcy przybywający z każdej strony Morza Śródziemnego: Fenicjanie, Grecy, Rzymianie, Arabowie, Normanowie i Hiszpanie. Arabscy Saracenowie rozpoczęli kolonizację Sycylii od jej południowo-zachodnich krańców. Bliskość Tunezji i wpływ kultury północnej Afryki czuć tu niemal na każdym kroku, a szczególnie w miastach portowych, takich jak Marsala i Trápani. Odmienna od reszty Italii jest również kuchnia: podczas wędrówek najlepiej posilić się pane cunzato, czyli pieczonym w piecu opalanym drewnem pieczywem skropionym oliwą, nadziewanym świeżymi, aromatycznymi pomidorami, owczym serem i filetami saredeli – daniem cucina povera, czyli ubogiej, ale jakże smakowitej kuchni sycylijskiej. Jest to doskonały region do spróbowania tuńczyka czy miecznika w towarzystwie sałatki z pomarańczy, oliwek, cebuli i anchois. Najbardziej popularnym makaronem są grube, poskręcane busiate z owocami morza. Na deser popularniejsze niż tiramisu są frutti di Martorana, czyli marcepanowe owoce z masy migdałowej. Z tej części Sycylii pochodzi także słynne wino deserowe Marsala, które swego czasu konkurowało z Porto. Jesienią na ulicach Castellammare lokalni sprzedawcy oferują pieczone kasztany.
Wędrówki pośród kultury i przyrody
Zachodnia Sycylia dla wielu osób ma w sobie coś mistycznego, a nawet magicznego. Może to zasługa jej położenia geograficznego na „pograniczu kultur” – pomiędzy Europą a Afryką Północną. A może jednak piękne przyrodniczo położenie kilku głównych zabytków, takich jak starożytne Selinunte lub miasteczko Erice, gdzie znajduje się świątynia starożytnej bogini miłości Wenus. Erice jest położone na wysokiej skale nad morzem, gdzie szczególnie w zimie panuje mistyczna mgła, która, niczym płaszcz, okrywa stare kamienice w tajemniczym świetle.
W tej części Sycylii, w prowincji Trápani, znajdują się ostatnie nietknięte przez człowieka odcinki dzikiego wybrzeża Sycylii. Jest to idealny teren do urozmaiconych wędrówek po panoramicznych trasach. Ukryte zatoczki, piękne plaże, morze w każdym odcieniu turkusu, jaskinie, mnóstwo pięknych łąk, wapienne skały – to wszystko zachwyci nas podczas naszych spacerów.
W czasie naszej wyprawy wybrzeżami Sycylii wędrujemy prawie codziennie. Z reguły są to trasy półdniowe, dzięki czemu zostaje jeszcze czas na zwiedzanie miast i zabytków, takich jak Palermo, Monreale, Segesta i Selinunte. Nie chodzimy po wymagających szlakach górskich, nastawiamy się na obcowanie z przyrodą w spokojnym tempie. Wymagana będzie jednak podstawowa sprawność poruszania się po ścieżkach, które odcinkami mają charakter górskiego szlaku.
Nocujemy w starej części Castellammare del Golfo, idealnie pośrodku naszych tras wycieczkowych. Castellammare to typowo sycylijskie miasteczko rybackie, pięknie położone nad zatoką o tej samej nazwie. Znajduje się tu także jedna z popularniejszych piaszczystych plaż. Nasz pensjonat zlokalizowany jest w okolicy licznych trattori i barów.
Trinacria, czyli magia „trójki”
Znakiem rozpoznawczym Sycylii jest trinacria – antyczny, do dziś wszechobecny na Wyspie Słońca, symbol. Tworzą go trzy nogi zgięte w kolanach, biegnące wokół głowy mitologicznej Meduzy, Gorgony, którą zamiast włosów okalały wijące się węże. Spomiędzy nóg wyrastają kłosy pszenicy, będące atrybutami Demeter, bogini płodności. Są ich także trzy. Geografią Sycylii rządzi ta święta dla kultur śródziemnomorskich liczba: wyspę opływają trzy morza (Tyrreńskie, Jońskie, Śródziemne), dzielą ją trzy główne pasma górskie (Madonie, Nebrodi, Peloritani), jej kształt przypomina trójkąt równoramienny rozpostarty pomiędzy trzema przylądkami (Capo Passero, Lilibeo, Peloro). Sycylia jest największą wyspą basenu Morza Śródziemnego, dlatego najlepiej (dosłownie i w przenośni) smakować ją bez pośpiechu i wracać na nią… co najmniej trzy razy!
Tym razem invitiamo al Sud! (zapraszamy na Południe!). Wyprawa jest doskonałą okazją, żeby doświadczyć na sobie ulotnego czaru Sycylii, atmosfery, która na skutek zmian kulturowych nieubłaganie zanika. Odwiedzimy miejsca piękne przyrodniczo, ale i ważne dla historii i kultury Sycylii, Włoch, a także całego świata. Miejsca wciąż zbyt mało znane i rzadko odwiedzane, pomimo że od lat obecne na liście światowego dziedzictwa ludzkości UNESCO. Popularny aforyzm mówi, że na Sycylii płacze się trzy razy: kiedy się przyjeżdża (z zachwytu nad jej pięknem), kiedy się odjeżdża (z żalu) i po powrocie – z tęsknoty… lub niekiedy, gdy się stanie na wagę (tak smacznie się tu je)…
Wyprawa jest zwieńczeniem naszych wcześniejszych programów: na północno-wschodnią Sycylię Wulkany Sycylii oraz północno-zachodnią część wyspy Magiczna Sycylia lub Dzikie wybrzeża Sycylii. Trzy strony, trzy podróże, trzy przygody, po których nikt nie zaprzeczy, że ta niezwykła wyspa stała się jego miłością.
Val di Noto, czyli błyszczące w słońcu diamenty zrodzone z popiołu
Południowo-wschodnia część wyspy, której perłami są m.in. Agrigento i Syrakuzy, jest nazywana grecką Sycylią. Wizyta tu to prawdziwa uczta dla ducha, zwłaszcza dla wielbicieli dziedzictwa antyku i jego współczesnych interpretacji (jak fascynujące rzeźby Igora Mitoraja w Dolinie Świątyń w Agrigento). Miasta historycznego regionu Val di Noto (jednej z trzech prowincji, na które podzielona była wyspa od IX do XIX w.): Ragusa, Modica, Noto, Scicli, Palazzolo Acreide, wyróżnia architektura w oryginalnym, cenionym przez historyków i koneserów sztuki, stylu baroku sycylijskiego. W 1693 r. region ten znalazł się w epicentrum katastrofalnego w skutkach trzęsienia ziemi, które pochłonęło 54 miasta, 300 wsi i ponad 100 000 ludzkich istnień. Jednak to, co sycylijska ziemia zabrała, musiało być oddane. Niemal natychmiast rozpoczęto odbudowę. Miasta, niczym mitologiczny feniks, odradzały się z popiołów. Także dosłownie, bo do ich wznoszenia wykorzystano miękki, ale trwały tuf wulkaniczny. I tak narodził się barok sycylijski – wydobyty z gorzkiej przeszłości, pełen dumnego piękna. Jak sama wyspa. Odbudowa miast regionu Val di Noto była ogromnym przedsięwzięciem, a wysoki poziom artystyczny wzniesionych budowli przyniósł renomę szczytowego osiągnięcia stylu późnego baroku w Europie. Aż osiem miast, które znajdują się na tym historycznym obszarze, wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Stosunkowo niewielki region obfituje więc w miejsca, które mogą się poszczycić tym szczególnym wyróżnieniem.
Sycylia komisarza Montalbano
Kto z nas – miłośników włoskich kryminałów – w długie zimowe wieczory nie przenosił się wyobraźnią do oblanego słonecznym żarem portowego miasteczka (nieistniejącego) Vigata na Sycylii i z zacięciem nie śledził perypetii komisarza tamtejszej policji, rozwikłującego skomplikowane kryminalne łamigłówki, które tylko przypadkiem mogą się wydać zbieżne z rzeczywistością? Ale powieści o komisarzu Montalbano to coś znacznie więcej niż dreszcz literackich emocji. Dzięki wyprawie zrealizujemy przynajmniej niektóre z tych kulinarnych marzeń, które rozbudzają w nas opisy kolejnych rarytasów przygotowanych przez Adelinę czy słynne barweny popijane winem w restauracji u Enzo… Poznamy smaki niespotykane nigdzie indziej we Włoszech. Kto dzięki serialowi na podstawie kryminałów Andrea Camilleriego zapragnął zobaczyć niezwykłe fasady barokowych pałaców i kościołów południa Sycylii, ruiny przetwórni tuńczyka w Vendicari, zamek Donnafugata albo rzucić się w morze kraulem z plaży, przy której stoi filmowa willa Montalbano, będzie miał do tego sposobność. Nasza wyprawa stworzy możliwość doświadczenia miejsc związanych z komisarzem Salvo Montalbano, ale nienachalnie, trochę przy okazji. Z pewnością jednak zachęci nowych czytelników, nawet tych, którzy jeszcze nie wiedzą, że są wielbicielami sycylijskich kryminałów Andrea Camilleriego (wydawanymi w Polsce przez Noir sur Blanc).
